Głównym celem badania omawianego w artykule jest skonstruowanie długookresowego modelu popytu na pracę w Polsce, w którym zmiennymi objaśniającymi są przeciętne wynagrodzenie brutto i wartość dodana brutto. Dodatkowy cel stanowi identyfikacja zjawiska przechowywania pracy. Przyjęto podejście produkcyjne; wykorzystano model autoregresyjny z opóźnieniami rozłożonymi i mechanizmem korekty błędu ARDL-ECM. Parametry modelu oszacowano na podstawie danych kwartalnych o przeciętnej liczbie zatrudnionych, przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniu brutto oraz wartości dodanej brutto za okres od I kwartału 2002 r. do IV kwartału 2018 r. Źródłem danych były publikacje Głównego Urzędu Statystycznego. Zaproponowany model szacowania popytu na pracę dotyczy zrealizowanego popytu na pracę.
W analizowanym okresie obserwowano istnienie długookresowego związku pomiędzy przeciętnym zatrudnieniem, przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem brutto i wartością dodaną brutto. Zatrudnienie zmniejszało się wraz ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia, a zwiększało się wraz ze wzrostem produkcji. Na rynku pracy odnotowano także krótkookresowe odchylenia pomiędzy wartością faktycznego zatrudnienia a zatrudnieniem wyznaczonym przez model, co wskazuje na zjawisko przechowywania pracy, jednak ze względu na niewystarczającą liczbę obserwacji trudno jest jednoznacznie je potwierdzić.
popyt na pracę, zatrudnienie, równowaga długookresowa, model ARDL-ECM, przechowywanie pracy
J23, J24
Addison, J. T., Portugal, P., Varejao, J. (2014). Labor demand research: Toward a better match between better theory and better data. Labour Economics, 30, 4–11. DOI: 10.1016 /j.labeco.2014.06.002.
Asphjell, M. K., Letterie, W., Nilsen, O. A., Pfann, G. A. (2014). Sequentiality versus simultaneity: Interrelated factor demand. Review of Economics and Statistics, 96(5), 986–998. DOI: 10.1162 /REST_a_00411.
Bartosik, K. (2011). Popyt na pracę w Polsce w warunkach spowolnienia gospodarczego. Studia Ekonomiczne, 3, 229–250. Pobrane z: http://www.inepan.pl/pliki/studia_ekonomiczne/Studia%202011%203%2001A.Bartosik.pdf .
Basu, S., Fernald, J. (2001). Why Is Productivity Procyclical? Why Do We Care? W: Ch. R. Hulten, E. R. Dean, M. J. Harper (Eds.), New Developments in Productivity Analysis (s. 225–302). Chicago: University of Chicago Press. DOI: 10.7208/chicago/9780226360645.003.0007.
Bentolila, S., Saint-Paul, G. (1992). The macroeconomic impact of flexible labor contracts with an application to Spain. European Economic Review, 36(5), 1013–1047. DOI: 10.1016/0014 -2921(92)90043-V.
Blanchard, O. (2005). Designing Labor Market Institutions. W: J. E. Restrepo, A. Tokman R. (Eds.), Labor Markets and Institutions (s. 367–381). Santiago: Central Bank of Chile. Pobrane z: https://si2.bcentral.cl/public/pdf/banca-central/pdf/v8/367_381_Blanchard.pdf .
Choi, C.-Y., Mark, N., Sul, D. (2004). Unbiased estimation of the half-life to PPP convergence in panel data (NBER Working Paper No. 10614). DOI: 10.3386/w10614.
Christiano, L. J., Fitzgerald, T. J. (2003). The band pass filter. International Economic Review, 44(2), 435–465. DOI: 10.1111/1468-2354.t01-1-00076.
Collewet, M., Sauermann, J. (2017). Working hours and productivity. Labour Economics, 47, 96– 106. DOI: 10.1016/j.labeco.2017.03.006.
Drożdż, A., Sztaudynger, J. J. (2009). Modelowanie popytu na pracę. Wiadomości Statystyczne, 54(8), 39–47.
Eurostat. (2020) [baza danych]. Activity rate by age. From 15 to 64 years. Pobrane z: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tepsr_wc160/default/table?lang=en .
Evans, A. E. (2019). Average labour productivity dynamics over the business cycle. Empirical Economics, 59(4), 1833–1863. DOI: 10.1007/s00181-019-01699-0.
Ghouse, G., Khan, S. A., Rehman, A. U. (2018). ARDL model as a remedy for spurious regression: problems, performance and prospectus (MPRA Paper No. 83973). Pobrane z: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/83973/1/MPRA_paper_83973.pdf .
Goraus-Tańska, K., Towalewska, M. (2019). Zróżnicowanie wynagrodzeń w Polsce ze względu na formę zatrudnienia. Ekonomista, (5), 515–541.
Górecki, B. R. (2017). Podstawowy kurs nowoczesnej ekonometrii. Warszawa: Key Text. Pobrane z: https://docplayer.pl/137130-Brunon-r-gorecki-podstawowy-kurs-nowoczesnej-ekonometrii.html .
GUS. (2005). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej IV kwartał 2004 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-iv-kwartal-2004-r-,1,1.html .
GUS. (2006a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2000–2005. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2000-2005,6,1.html .
GUS. (2006b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2005 r. Warszawa: GłównyUrząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarcenarodowej-i-iv-kwartal-2005-r-,1,2.html .
GUS. (2007a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2000–2006. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2000-2006,6,2.html .
GUS. (2007b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej I–IV kwartał 2006 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2006-r-,1,3.html .
GUS. (2008a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2003–2007. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2003-2007,6,3.html .
GUS. (2008b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej I–IV kwartał 2007 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2007-r-,1,4.html .
GUS. (2009a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2004–2008. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2004-2008,6,4.html .
GUS. (2009b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2008 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2008-r-,1,5.html .
GUS. (2010a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2005–2009. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2005-2009,6,5.html .
GUS. (2010b). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto. Zasady metodologiczne. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-zasady-metodologiczne,5,1.html .
GUS. (2010c). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2009 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2009-r-,1,6.html .
GUS. (2011a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2006–2010. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2006-2010,6,6.html .
GUS. (2011b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2010 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2010-r-,1,7.html .
GUS. (2012a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2007–2011. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2007-2011,6,7.html .
GUS. (2012b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2011 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2011-r-,1,8.html .
GUS. (2013a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2008–2012. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2008-2012,6,8.html .
GUS. (2013b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2012 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-i-iv-kwartal-2012-r-,1,9.html .
GUS. (2014). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2013 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-w-2013-r-,1,13.html .
GUS. (2015a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2009–2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2009-2014,6,9.html .
GUS. (2015b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2014 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-w-2014-r-,1,17.html .
GUS. (2016a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2010–2015. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-010-2015,6,10.html .
GUS. (2016b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2015 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-w-2015-roku,1,21.html .
GUS. (2017a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2012-2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunkinarodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2012-2016,6,11.html .
GUS. (2017b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2016 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-w-2016-r-,1,25.html .
GUS. (2018). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2017 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-w-2017-roku,1,29.html .
GUS. (2019a). Rachunki kwartalne produktu krajowego brutto w latach 2014–2018. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rachunki-narodowe/kwartalne-rachunki-narodowe/rachunki-kwartalne-produktu-krajowego-brutto-w-latach-2014-2018,6,13.html .
GUS. (2019b). Zatrudnienie i wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2018 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/zatrudnienie-i-wynagrodzenia-w-gospodarce-narodowej-w-2018-roku,1,33.html .
Haefke, C., Sonntag, M., Van Rens, T. (2013). Wage rigidity and job creation. Journal of Monetary Economics, 60(8), 887–899. DOI: 10.1016/j.jmoneco.2013.09.003.
Hahn, F. R. (2004). Long-run homogeneity of labour demand. Panel evidence from OECD countries. Applied Economics, 36(11), 1199–1203. DOI: 10.1080/0003684042000247370.
Hamermesh, D. S. (1996). Labor demand. Princeton: Princeton University Press. Hodrick, R. J., Prescott, E. C. (1997). Postwar U.S. Business Cycles: An Empirical Investigation. Journal of Money, Credit, and Banking, 29(1). DOI: 10.2307/2953682.
Hylleberg, S. (1995). Tests for seasonal unit roots general to specific or specific to general? Journal of Econometrics, 69(1), 5–25. DOI: 10.1016/0304-4076(94)01660-R.
Lichter, A., Peichl, A., Siegloch, S. (2015). The own-wage elasticity of labor demand: A meta- -regression analysis. European Economic Review, 80, 94–119. DOI: 10.1016/j.euroecorev.2015.08.007.
Lucas, R. E. (1970). Capacity, Overtime, and Empirical Production Functions. The American Economic Review, 60(2), 23–27.
Nilsson, R., Gyomai, G. (2011). Cycle Extraction: A Comparison of the Phase-Average Trend Method, the Hodrick-Prescott and Christiano-Fitzgerald Filters (OECD Statistics Working Papers 2011/04). DOI: 10.1787/5kg9srt7f8g0-en.
Oi, W. Y. (1962). Labor as a quasi-fixed factor. Journal of Political Economy, 70(6), 538–555. DOI: 10.1086/258715.
Radlińska, K. (2018). Sezonowe uwarunkowania działalności przedsiębiorstw w Polsce. Marketing i Zarządzanie, 51(1), 349–359. DOI: 10.18276/miz.2018.51-34.
Romer, D. (2018). Macroeconomic theory. Berkeley: University of California. Pobrane z: https://www.econ.berkeley.edu/course/fall-2018-economics-202a-%E2%80%93-macroeconomic-theory .
Skrzypczyński, P. (2010). Metody spektralne w analizie cyklu koniunkturalnego gospodarki polskiej. Warszawa: Narodowy Bank Polski. Pobrane z: https://www.nbp.pl/publikacje/materialy_i_studia/ms252.pdf .
Stansbury, A. M., Summers, L. H. (2017). Productivity and Pay: Is the link broken? (NBER Working Papers No. 24165). National Bureau of Economic Research. DOI: 10.3386/w24165.
Strzelecki, P., Wyszyński, R., Saczuk, K. (2009). Zjawisko chomikowania pracy w polskich przedsiębiorstwach po okresie transformacji. Bank i Kredyt, 40(6), 77–104. Pobrane z: https://bankikredyt.nbp.pl/content/2009/06/bik_06_2009_04_art.pdf .
Varejao, J., Portugal, P. (2007). Employment Dynamics and the Structure of Labor Adjustment Costs. Journal of Labor Economics, 25(1), 137–165. DOI: 10.1086/509825.
Vella, M. (2018). Employment and labour hoarding: a production function approach. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 23(46), 230–246. DOI: 10.1108/JEFAS-07-2017 -0079.
Wilthagen, T., Tros, F. (2004). The concept of ‘flexicurity’: a new approach to regulating employment and labour markets. Transfer: European Review of Labour and Research, 10(2), 166–186. DOI: 10.1177/102425890401000204
